Gözlerde doğuştan varolan merceğin çıkartılarak yeni yapay bir mercekle değiştirilmesi için uygulanan cerrahi müdahaledir. Normalde gözünüzün merceği berraktır. Katarakt lensin bulanıklaşmasına ve bu da görüşün bozulmasına neden olur.
Katarakt ameliyatı bir göz doktoru (oftalmolog) tarafından genellikle lokal anestezi ile yapılır, yani ameliyattan sonra gece hastanede kalmanız gerekmez. Katarakt ameliyatı çok yaygındır ve genellikle güvenli bir işlemdir.
Katarakt ameliyatı, katarakt tedavisi için yapılır. Katarakt, bulanık görmeye neden olabilir ve ışıklardan gelen parlamayı artırabilir. Katarakt, normal aktivitelerinizi yapmanızı zorlaştırıyorsa, doktorunuz katarakt ameliyatı önerir.
Katarakt gözünüzde başka sorunlar oluşturduğunda da ameliyat önerilebilir. Örneğin, katarakt, göz doktorunun yaşa bağlı makula dejenerasyonu veya diyabetik retinopati gibi diğer göz problemlerini izlemesi veya tedavi etmesi için gözün arkasını incelemesini zorlaştırıyorsa, ameliyat önerilebilir.
Çoğu durumda, katarakt ameliyatı olmayı biraz beklemek gözünüze zarar vermese de, uzun süre beklemek gözde kalıcı hasara neden olabilir. Ayrıca geç kalınan ve sertleşen kataraktın operasyonu daha güç olmaktadır.
Katarakt ameliyatını düşünürken şu soruları aklınızda bulundurun:
İş hayatınızda veya araba kullanırken görmede çeşitli sorunlar yaşıyor musunuz?
Televizyon izlerken veya okurken sorun mu yaşıyorsunuz?
Yemek pişirmek, alışveriş yapmak, bahçe işi yapmak, merdiven çıkmak veya ilaç almak zorlaştı mı?
Görme sorunları özgür hareket etmenizi etkiliyor mu?
Parlak ışıklar görüşünüzü bozuyor mu?
Katarakt ameliyatı sonrası komplikasyonlar çok nadirdir ve çoğu başarıyla tedavi edilebilir.
Enfeksiyon
Kanama
Yapay lensin kayması
Bazen, gözde glokom veya makula dejenerasyonu gibi diğer koşullardan kaynaklanan problemler varsa göz hasarından dolayı katarakt ameliyatı görmeyi iyileştirmeye yetmeyebilir. Bu nedenle katarakt ameliyatı olmadan önce diğer göz problemlerini değerlendirmeye ve tedavi etmeye özen gösteririz.
Katarakt ameliyatı lokal anestezi ile yapıldığı için 4 saatlik açlık yeterlidir. Ayrıca işlem sırasında kanama riskinizi artırabilecek herhangi bir ilacı geçici olarak bırakmanız tavsiye edilir. Bu ilaçlardan bazıları katarakt ameliyatında sorun teşkil edeceğinden, prostat problemleri için herhangi bir ilaç alıp almadığınızı doktorunuza bildirmeniz gerekir.
Diğer önlemler:
Ameliyatın olduğu günün akşamı evinize gidebilirsiniz ama tek gözünüz bandajla kapalı olduğu için araba kullanmanız sakıncalıdır. Bu nedenle refakatçi ile gelmeniz önerilir. Ameliyattan sonra yaklaşık bir hafta boyunca ağır spor, ani eğilme ve çok ağır yük kaldırma gibi aktiviteleri yapmamanız önerilir.
Ameliyatınızdan önce doktorunuz, göz yapınızı değerlendirmek için çok detaylı testler yapar. Bu prosedür, göze uygulanacak en doğru lens implantının (göz içi lens/IOL) belirlenmesine yardımcı olur.
Katarakt ameliyatı olan hemen hemen herkese mercek takılır. Bu lensler, ışığı gözünüzün arkasına odaklayarak görüşünüzü iyileştirir. Mercek dışardan belli olmaz ve göz içinde de kişi tarafından hissedilmez. Bakım gerektirmez ve gözünüzün ömür boyu kalıcı bir parçası olur.
Farklı özelliklere sahip çeşitli mercekler mevcuttur. Ameliyattan önce, muayene sırasında hangi tür merceğin size ve yaşam tarzınıza en uygun olduğu hekim tarafından değerlendirilerek belirlenir.
Lensler, plastik, akrilik veya silikondan yapılmıştır. Bazı mercekler ultraviyole ışığı engeller. Bazıları sert plastiktir ve kapanması için birkaç dikiş (sütür) gerektiren bir kesiden uygulanır.
Bununla birlikte, birçok lens, esnektir ve çok az dikiş gerektiren veya hiç dikiş gerektirmeyen daha küçük bir kesiden uygulanır. Göz doktoru bu tip lensi katlar ve doğal lensin bulunduğu boş kapsüle yerleştirir. Gözün içine girdikten sonra, katlanmış mercek açılır ve boş kapsülü doldurur.
Sabit odaklı monofokal: Bu lens türü, uzak görüş için tek bir odak gücüne sahiptir. Okuma, genellikle okuma gözlüğü kullanımını gerektirir.
Uyum odaklı monofokal: Bu lenslerin yalnızca tek bir odaklanma gücü olmasına rağmen, göz kası hareketlerine tepki verebilir ve odağı yakın veya uzaktaki nesnelere kaydırabilirler.
Çok odaklı: Bu lensler, bifokal veya progresif camlı gözlüklere benzer. Merceğin farklı alanları, yakın, orta ve uzak görüşe izin veren farklı odaklanma güçlerine sahiptir.
Astigmatizma düzeltmesi (torik): Yüksek astigmatınız varsa, torik lens görüşünüzü düzeltmeye yardımcı olabilir.
Add-on mercek (Tamamlayıcı mercek): Katarakt operasyonu sonrası mercek takıldıktan sonra kalan kırılma kusurlarını düzeltmek veya tek odaklı mercek takılmış ve yakını göremeyen kişilerde yakın gözlüğünden kurtulmak için tasarlanmış özel merceklerdir. İkinci bir ameliyatla mevcut lensin önüne ikinci bir mercek takılır.
Genellikle katarakt ameliyatı deneyimli bir hekim tarafından yapıldığı zaman tek göz için 10 dakika sürer. İki göz operasyonu aynı gün yapılmaz. Genellikle 1 hafta ara verilir.
Operasyon öncesi ilk olarak, göz bebeğinizi büyütmek için gözünüze damlalar damlatılacaktır. Bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezi uygulayan damla damlatılır ve rahatlamanıza yardımcı olacak bir sakinleştirici verilir. Sakinleştirici ile ameliyat sırasında uyanık kalır, ancak bir şey hissetmezsiniz.
Katarakt ameliyatı sırasında, eskiyen berraklığını yitiren mercek çıkartılır ve yerine yeni yapay mercek takılır. Ancak bazı özel durumlarda, (özellikle bebeklerde) kataraktlı mercek çıkartıldıktan sonra yapay lens takılmayabilir. İlerleyen zamanlarda tekrar mercek operasyonu yapılabilir.
Katarakt ameliyatında, 1990 yılında Op. Dr. Sinan Göker tarafından ülkemize getirilen Fakoemülsifikasyon yöntemi kullanılır. Bu yöntemle, gözün yanından çok minik bir delikten kataraktın bulunduğu lense iğne kadar ince bir sonda yerleştirilir.
Hekim sonra kataraktı parçalamak (emülsifiye etmek) ve parçaları emmek için ultrason dalgalarını ileten probu kullanır. Merceğin arkası (mercek kapsülü) yapay merceğin tutunabileceği bir yer olarak hizmet etmek için sağlam bırakılmıştır. Fakoemülsifikasyon ile mercek çıkartıldıktan sonra, yapay lens boş lens kapsülüne yerleştirilir.
Ekstrakapsüler katarakt ekstraksiyonu adı verilen ve artık tercih edilmeyen diğer prosedürde, göze bir kesi yapılarak lens tek parça halinde çıkartılmaktaydı. Bunun için fakoemülsifikasyondan daha büyük bir kesi gerekiyordur. Bu büyük kesiden, merceğin ön kapsülü ve kataraktı oluşturan bulanık merceği çıkarmak için cerrahi aletler kullanılıyordu ve büyük kesi olduğu için dikiş gerekiyordu.
Katarakt ameliyatından sonra iyileşme süreci:
Katarakt ameliyatından sonra görüşünüzün birkaç gün içinde netleşir. Gözünüz iyileşip alışana kadar görüşünüz ilk başta biraz bulanık olabilir.
Yeni, berrak bir mercekten baktığınız için renkler ameliyatınızdan sonra daha parlak görünebilir. Katarakt genellikle ameliyattan önce sarı veya kahverengi renktedir ve renklerin görünümünü soluktur.
Genelde ameliyatınızdan bir gün sonra, ertesi hafta ve iyileşmeyi izlemek için yaklaşık bir ay sonra göz kontrolleriniz yapılır.
Ameliyattan birkaç gün sonra kaşıntı ve hafif rahatsızlık hissetmek normaldir. Gözünüzü ovuşturmaktan kaçının.
Ameliyat bitiminde gözünüz bandajla kapatılır. Ertesi sabaha kontrole gelene kadar bandaj çıkartılmaz.
Operasyondan sonra 1 ay süreyle enfeksiyonu önlemek, iltihabı azaltmak ve göz basıncını kontrol etmek için göz damlaları ve vitamin kullanımı önerilmektedir.
Birkaç gün sonra rahatsızlığın çoğu ortadan kalkar. Genellikle tam iyileşme sekiz hafta içinde gerçekleşir.
Ameliyattan sonra aşağıdakilerden herhangi birini yaşarsanız doktorunuzla iletişime geçin:
Görme kaybı
Reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçların kullanımına rağmen devam eden ağrı
Göz kızarıklığında artış
Şiddetli şimşek çakar gibi yanıp sönen ışıklar görmek
Her iki gözde de katarakt varsa, doktorunuz genellikle ikinci ameliyatı ilk göz iyileştikten sonra planlar. (1 hafta ara vermek tercihimizdir)
Multifokal lens (Akıllı lens) takılan kişiler uzak veya yakında bulanık görüyorlar ise geriye numara kalmış olabilir. Bu numaralar excimer lazer/lasik yöntemiyle tekrar düzeltilebilir.
Katarakt ameliyatı olan kişilerde görme başarıyla geri gelir. Katarakt ameliyatı geçirmiş kişilerde bir süre sonra ikincil bir katarakt denilen arka kapsül gelişimi olur. Bu yaygın oluşum için tıbbi terim, arka kapsül opasifikasyonu (PCO) olarak bilinir. Bu lens kapsülünün arkası – lensin ameliyat sırasında çıkarılmayan ve lens implantını destekleyen kısmı – bulanıklaştığında ve görüşünüzü bozduğunda meydana gelir.
(YAG) lazer kapsülotomi adı verilen ağrısız, beş dakikalık kliniğimizde yapılan bir prosedür ile tedavi edilir. YAG lazerde, ışığın geçebileceği net bir yol sağlamak için bulanık kapsülde lazer ışını ile küçük bir açıklık oluşturulur.
Katarakt ameliyatında çok odaklı lens (akıllı lens) takılmış ise kişiler ömür boyunca uzağı ve yakını rahat görerek gözlüksüz yaşarlar.
2024 Katarakt operasyonlarında fiyatlar kullanılan merceklere göre değişiklik göstermektedir.
Çok odaklı mercek (akıllı lens) ücreti tek odaklı lensten daha yüksektir.
Amerika’da üretilen özel mercekler kullanılmaktadır. Kişinin yaşına ve yaşam şartlarına göre kullanılacak mercek odağına karar verilir. Bazen numaralara göre özel mercek üretimi de yapılabilmektedir.
